Ημερολόγιο συναντήσεων (Φεβρουάριος 2017)

Το σύνολο των ερευνητών και των επιστημονικών υπευθύνων του έργου πραγματοποίησαν δύο συναντήσεις εργασίας στο Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, στις 2 Φεβρουαρίου και στις 23 Φεβρουαρίου 2017.

Στην πρώτη συνάντηση της ερευνητικής ομάδας συζητήθηκε το συνολικό οργανόγραμμα της δεύτερης φάσης του ερευνητικού προγράμματος και στις τρεις δράσεις του προγράμματος. Πιο αναλυτικά, διαμορφώθηκε το σχέδιο επισκέψεων και επαφών που θα πραγματοποιήσει η ομάδα των ιστορικών κατά σειρά στους Δήμους Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Περάματος, Κορυδαλλού και Πειραιά. Η έρευνα θα εστιάσει στα δημοτικά αρχεία που στην πλειονότητά τους παραμένουν αταξινόμητα και διασκορπισμένα σε χώρους των κτιρίων των δήμων ή σε ακατάλληλους αποθηκευτικούς χώρους. Παράλληλα θα πραγματοποιηθούν επαφές και επισκέψεις στους προσφυγικούς συλλόγους των Δήμων με στόχο την αναζήτηση αρχειακού υλικού σχετικού με την ιστορία των συλλόγων και την προσφυγική εγκατάσταση. Τέλος αρχειακό υλικό θα αναζητηθεί σε άλλους φορείς και αρχεία. Συγκεκριμένα η έρευνα θα ξεκινήσει στο Δήμο Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη και θα συνεχιστεί στους Δήμους Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Περάματος, Κορυδαλλού και Πειραιά. Με την ίδια σειρά θα γίνουν και οι επαφές στους προσφυγικούς συλλόγους της κάθε περιοχής αλλά και η έρευνα στα Αρχεία του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, στα Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, στο Αρχείο Κωνσταντίνου Δοξιάδη και στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας.

Οριστικοποιήθηκε το πρόγραμμα των σεμιναρίων προφορικής Ιστορίας και εντοπίστηκαν οι πηγές και τα κείμενα που θα χρησιμοποιηθούν στην διάρκεια των σεμιναρίων. Παράλληλα καθορίστηκε ο τρόπος οργάνωσης των σεμιναρίων, αποφασίστηκαν οι δημοτικοί χώροι που θα τα στεγάσουν και συζητήθηκε το σχέδιο προβολής και κοινοποίησής τους στους Δήμους που θα φιλοξενηθούν αλλά και στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Με βάση τον χάρτη των προσφυγικών γειτονιών του Πειραιά που διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του έργου πραγματοποιήθηκε αναλυτική συζήτηση για την οργάνωση της συγκεκριμένης δράσης, της αναζήτησης στοιχείων και της διαμόρφωσης των επάλληλων ψηφιακών χαρτών. Συζητήθηκε αναλυτικά ο σχεδιασμός των χαρτών, τα στοιχεία και οι πληροφορίες που θα περιλαμβάνονται στους χάρτες και πραγματοποιήθηκε εκτενής αναφορά στην μέθοδο συλλογής των στοιχείων αυτών με βάση τις αρχειακές διαθεσιμότητες (ιστοριογραφικές και πολεοδομικές) και τη βιβλιογραφία.

Η δεύτερη συνάντηση της ερευνητικής ομάδας στις 23 Φεβρουαρίου επικεντρώθηκε στην οργάνωση της καρτέλας ταυτότητας του κάθε προσφυγικού δήμου. Σε όλες τις δημοτικές ενότητες των Δήμων του Πειραιά συγκροτήθηκαν περισσότεροι από ένας προσφυγικοί συνοικισμοί, άλλοι οργανωμένοι από το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων, άλλοι από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων και άλλοι από το Υπουργείο Πρόνοιας και Περιθάλψεως. Παράλληλα μεγάλος αριθμός συνοικισμών δημιουργήθηκε με τη μέθοδο της αυθαίρετης αυτοστέγασης μετά από καταπάτηση μεγάλων ακατοίκητων ιδιωτικών, εκκλησιαστικών ή κρατικών εκτάσεων από τους ίδιους τους προσφυγικούς πληθυσμούς. Με βάση το δεδομένο αυτό αποφασίστηκε να συγκροτηθούν οι καρτέλες με βάση τους Δήμους πριν τις συνενώσεις του 2010 (Καλλικράτης).

Στο πλαίσιο των δημοτικών αυτών ενοτήτων θα επιχειρηθεί να ανασυγκροτηθούν οι προσφυγικοί πυρήνες που είχαν δημιουργηθεί, συγκεντρώνοντας ιστορικά στοιχεία, αρχειακά τεκμήρια, φωτογραφίες και σχεδιαστικές απεικονίσεις. Το τμήμα αυτό της έρευνας που θα εξελίσσεται κατά τη διάρκεια ολόκληρου του ερευνητικού προγράμματος θα ξεκινήσει από τη Δραπετσώνα και τη Νίκαια, θα συνεχιστεί στο Κερατσίνι, τον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, το Πέραμα, τον Πειραιά και τον Κορυδαλλό. Το σύνολο του υλικού αυτού θα αναρτηθεί στον ιστότοπο του ερευνητικού προγράμματος. Οι ομάδες προφορικής ιστορίας θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά στην συγκέντρωση υλικού και τεκμηρίων.